Brengt de hop hoop?

foto: Paul Klein

Op een zwoele voorjaarsavond, het gras ruikt fris en de zon glijdt als honing over de heuvels, landt Jacob op een open plek aan de rand van het bos, ergens op de Veluwe. Hij vouwt zijn vleugels met plechtige rust, alsof hij al eeuwen onderweg is. Met ogen die meer zien dan kleur en licht. Jacob kijkt om zich heen.

Jacob is geen gewone vogel. Hij is een hop, maar niet zomaar één. Zijn kuif draagt de kleur van het vuur van de zonsondergang, en zijn snavel buigt als een oude wijsheid. Wat deze hop werkelijk bijzonder maakt, is zijn taak: Jacob is een Voorvlieger, een verkenner van het Avifaunaal Verbond der Trekkers.


Eens in de zoveel jaar stuurt het Verbond iemand vanuit het zuiden, uit het verre Afrika, om te oordelen of het land hier nog waardig is om in te broeden. Jacob, de hop, stapt statig door het gras. “Te veel stikstof,” mompelt hij, terwijl hij zijn snavel diep in de aarde steekt. “De kevers zijn kleiner. De grond is moe.”
Hij vliegt naar een dode eik, die nog dapper overeind staat. Vanaf daar overziet hij het landschap. Hier en daar wat heide, een vergeten poel, maar ook rechte lijnen van asfalt en flarden van machines in de verte.
Uit het struikgewas verschijnt een das, met modder aan zijn poten.

“Jacob?” vraagt hij verbaasd. “Ben jij het écht? Jullie komen bijna nooit meer.”
Jacob knikt traag. “We komen alleen als het nodig is. En nu is het nodig. Er zijn tekenen van herstel. Oude akkers bloeien weer op, en in sommige bermen zoemen de kevers als vanouds. Maar het evenwicht is broos,  we moeten zeker weten of het genoeg is.”
De wind draait en brengt verhalen met zich mee: van plekken waar het weer ruikt naar tijm en wilde kamille, maar ook van gebieden waar het nog stil blijft, waar de grond zwijgt. Jacob spreidt zijn vleugels, die even glanzen als glas-in-lood in de avondzon. “Zeg de mensen,” zegt hij tegen de das, “dat de balans nog wankel is. Er is beweging, er is hoop , maar zij moeten kiezen: meebewegen, of weer verstillen.”

De das kijkt op, nadenkend. “En als ze het laten gaan?”
Jacob kijkt naar de hemel, waar al een paar sterren fonkelen. “Dan komt er geen zang meer in dit dal. Geen hop, geen dans. Alleen stilte.” Hij tikt driemaal met zijn snavel tegen de bast van de eik,  een oud gebaar, een teken van oordeel. De Hop vliegt vervolgens op, de avond tegemoet. In zijn kielzog lijkt de lucht even te schitteren, alsof de natuur zelf zijn woorden gehoord heeft.
​
Nog altijd fluisteren wandelaars op de Veluwe over een vurige schim die bij schemering zweeft boven de heide, net langs de toppen van de bomen. Wie even stil durft te staan, het rumoer van de dag laat vallen, hoort misschien een zachte, ritmische roep: “Oep-oep-oep...”, als een herinnering die de lucht zelf bewaart. Het is Jacob, de magische hop, die ons influistert wat er werkelijk toe doet: dat een land pas leeft als zijn vogels ervoor kiezen te blijven.

---

Voor wie achtergrond informatie wil

Wie is de hop?

• De hop (Upupa epops) is een opvallende vogel met een oranjebruine kuif, zwart-witte vleugels en een lange, gebogen snavel. Zijn roep, “Oep-oep-oep”, is onmiskenbaar.
• Hij broedt in open, bloemrijke landschappen met oude bomen en veel insecten. Lange tijd verdween hij uit Nederland, maar sinds kort keert hij langzaam terug, vooral op de Veluwe.
• De hop komt uit Afrika en kiest zijn broedplek zorgvuldig. Zijn aanwezigheid wijst op een gezond landschap. Waar de hop landt, leeft de bodem weer.